Yalpalayan Kanaryalar

Romanlari, denemeleri, kitap tasarimlariyla cok sayida ödu¨le deger göru¨len Judith Schalansky, 2023 yili Wortmeldungen elestirel kisa metinler edebiyat ödu¨lu¨ne layik göru¨len Yalpalayan Kanaryalarda giderek daha tedirgin edici hale gelen ekolojik felakete dikkat cekiyor. Bunun yani sira insanligin, söz konusu ekolojik krizler karsisinda yetersiz göru¨nen erken uyari sistemlerini de ele aliyor. Gu¨ncel durumu sanatsal bir tarzda gecmisle, estetik motiflerle, hayal ve duygularla, her zaman uygun bir uyari araci arayisinda olmak gerekliligi ile iliskilendiriyor.Schalanskye esin kaynagi olan kanaryalar aniden susarak bir zamanlar maden iscilerini oksijen oraninin du¨smesine karsi uyaran kanarya kusunun imgesi. Doganin uyari sinyalleri ile zihinsel bir uyaran olarak edebiyatin rolu¨nu¨ birlikte ele alirken ayni zamanda edebiyatin toplumsal ve ku¨resel meselelerde nasil bir algi merkezi olabilecegini gösteriyor.Kanarya kusu bendim ve o bana, benim hala burada, tehlikeli durumun yalnizca bilim tarafindan belirlenmekle kalmayip sanat vasitasiyla da tecru¨be edilebilir bir Simdide bulundugumu anlamami sagliyordu ...Schalanskynin cok katmanli ve incelikle islenmis bu carpici denemesinde, bilgi eksikliginin zamanimizin bir sorunu olmadigini anliyoruz. Ona göre insanin bilgileri toplamak, degerlendirmek ve kendi eylemlerinden dogru sonuclari cikarmasi icin bir yeterliligin söz konusu olmasi gerekir. Edebiyat buna, bilgiyi olay ve figu¨rlerde deneyimlenebilir kilarak, ihtimalleri canlandirarak, vizyonlari somutlastirarak, böylelikle duygusal bir etki yaratarak önemli bir katkida bulunabilir. Bu insanligi harekete gecirmek u¨zere atilan ilk adimdir.Hepimizi iste bu adimi atmaya davet ediyor Judith Schalansky...