Tarih Düsüncesi

Mutlulukta, refahta veya tatminde bir ilerleme oldugundan söz edebilir miyiz Acikca hayir Farklihayat tarzlarini, insanlarin günlük olarak yasadiklari seyler arasinda keyif aldiklari aliskanliklari,rahat bulduklari kosullari, tatmin edici kabul ettikleri basarilari daha acik bir sekilde farklilastiranhicbir sey yoktur. Bir Orta Cag kulübesindeki rahatlik sorunu modern bir slumdaki rahatliksorunundan o kadar farklidir ki, bunlar birbirleriyle mukayese dahi edilemezler. Yine bir köylününmutluluguna da bir milyoner sahip degildir.Sanatta ilerleme oldugunu sormanin da hicbir anlami yoktur. Sanatcinin sorunu, sanatci oldugukadar, selefininöncelinin yaptigini yapma, yapmakta basarisiz oldugunu fazladan yapmayisürdürme sorunu degildir. Sanatta gelisme vardir, ancak ilerleme yoktur. Cünkü sanatin tekniksürecleri hakkinda herkes birbirinden Tizionadan, Belliniden, Beethovendan, Mozarttan vb. birseyleri ögrenmis olsa da, sanatin sorunu bu teknik süreclerin üstesinden gelmek degil, sanatcinindeneyimini ifade etmek, sanata düsünsel bir sekil vermek icin sanati kullanmaktir. Dolayisiyla heryeni sanat eseri, önceki bir sanat eserinden degil, sanatcinin düsünsel olmayan deneyimindendogan yeni bir sorunun cözümüdür. Sanatcilar bu sorunlari iyi veya kötü olarak cözdükleri ölcüde,daha iyi veya daha kötü eserler yaparlar. Ancak iyi sanat ile kötü sanat arasindaki iliski tarihsel biriliski degildir, cünkü sanatin sorunlari düsünsel olmayan deneyimin akisindan dogar ve bu akistarihsel bir sürec degildir.