Sultan 1. Abdülmecid

II. Abdülhamidin kizi, babasinin hatiratini ihtiva eden kitabinda babasinin; Bu milletin ugradigi en büyük sikinti kaht-i rical meselesidir, dedigini nakleder. Ki; o koca Sultan, sadrazam tayin etmek istemis, fakat devlet adami sifatini tasiyan bir kimseyi bulamamanin sikintisi ile Ah kaht-i rical diye inlemis. Eskiler adam kitligini, özellikle de ülke yönetimine ehil adamlarin kitligini Kaht-i rical diye adlandirmislar. Kaht-i rical, Osmanlinin son döneminde dilimize yerlesmis bir deyim. Kaht; kitlik, kuraklik ve kurakliktan ötürü ürünlerin yetisememesi, rical ise belli mevki sahibi anlamina geliyor. Osmanlica-Türkce Ansiklopedik Lügatta bu iki kelime bir arada Smuteber adam kitligi, anlamini tasiyor. Kaht-i rical sorunu II. Abdülhamidden evvel baslamisti. Osmanli son iki asrinda hep bu sorunla karsi karsiya kaldi. O kadar ki, tarih sahnesinden silinmelerinin basta gelen sebeplerinden biri budur, dense yanlis olmaz. Her seyin parayla ölcüldügü; makam ve rütbelerin insani degerlerin önüne gectigi; liyakatin degil isimlerin, dostluklarin ve adam kayirmanin; gurur, kibir, ihtiras, benlik, cekememezlik, bencillik duygularinin öne ciktigi bir toplumun cökmesinde nasil bir gariplik aranabilir kiBugün baktigimizda bunlar ne kadar tanidik geliyor degil mi Ufkumuzun sinirlarini genisletebilmek icin tarihin sayfalarina göz atmak belki fayda verir. Bu millet uzun zamandir hep bir kurtarici arayisinda. Ve Osmanliyi bitiren olumsuzluklar hala yasaniyor. Fenerle adam arayan filozof yani Diyojenin Gercek adami aramak icin gündüz fener yaktigini herkes bilir. Fenerle ne aradigini soranlara, onlarin dikkatini cekmis olmanin hazziyla; Adam ariyorum, adam dermis. Yani demek ister ki; Sureta adam cok,yani, seklen insan cok Fakat sirette adam yok. yani, ahlaki ve manevi acidan gercek insan yok...