Osmanli Türkcesi Yazim Kilavuzu

Osmanli Türkcesi Metinlerinin imlasinda sözcük-lerin bagli oldugu dilin yazim kurali esas alinir. Bir sözcük Arapca veya Farsca kökenli ise, bu dillerdeki yazilis seklinde degisiklik yapilmaz; o dildeki imlasi ile yazilir. Türkce kökenli kelimelerin imlasinda yüz-yildan yüzyila degisiklik görülür. Hatta bir sayfada Türkce bir sözcügün birden cok yazilis sekline rast-lamak mümkündür. Eski Anadolu Türkcesi metinle-rinde imla sorununu cözmek icin harekelendirme yo-luna gidilmistir. Gercekten de 13.-15. yüzyillarda ya-zilmis Türkce el yazmalarinin cogunlukla hareketlen-dirilmis olmasi imla sorununun varligina delil oldugu gibi, ayni zamanda bir sekilde bu soruna cözüm ara-yislarinin süregeldigini de kanitlar.Arap alfabesi ile a, e, i, i, o, ö, u, ü gibi ün-lülerin bir kismi kolayca yazilabilse de, bir kismi or-tak harfler kullanilarak yazilir. Ayirt edici bir harf bu-lunmadigi icin o sözcügün telaffuz sekli Arap alfabe-si ile gösterilemez. Ünlü dogubilimci Meninski cok dilli sözlügünde Latin alfabesi ve kendi gelistirdigi transkripsiyon sisteminin yardimiyla, telaffuzunda süpheye düsülen kimi Türkce sözcüklerin okunusuna aciklik getirmistir. Türkiyede yeni Türk alfabesine gecildikten sonra okuma ve yazma sorunu cözülmüs, bilimsel metinlerin tenkitli nesrinde transkripsiyon alfabesi bir baska deyisle cevrimyazi alfabesi kulla-nilarak hata orani sifira indirilmistir denilebilir.18. yüzyildan sonra yazilan Osmanli Türkcesi me-tinlerinde imla, sistemlesme sürecinde haylice yol al-mis olsa bile, yazma sorunlari devam etmistir. 20. yüzyilin ceyregine kadar cikan süreli yayinlara, her türdeki ve konudaki kitaplara göz atildiginda, hic olmazsa cekim eklerinde ve bazi eklerin yazimlarinda bir ortak yol bulundugu görülecektir.Hatirladigim kadariyla, Osmanli Türkcesinin derli toplu bir yazim kilavuzu yazilmamistir. Bu ihtiyaci göz önünde bulundurarak Eski Türkceden Yeni Türk-ceye ve Yeni Türkceden Eski Türkceye olmak üzere cift tarafli alfabetik bir kilavuz hazirlamayi düsün-düm. Tamamen metin taramasindan cikardigim veri-leri yine Say Yayinlari arasinda yayimlanan iki ciltlik Osmanli Türkcesi Sözlügünün dizin bölümünden de yararlanarak toplam olarak yirmi bin maddeden olu-san bir yazim kilavuzu hazirladim. Bu kilavuzda ba-zen bir maddenin birden cok yazilis sekli görüle-cektir. Bunun sebebi yukarida verdigim izahata da-yanmaktadir.19. yüzyil metinlerinden baslamak suretiyle geri-ye dogru gidecek kapsamli bir metin taramasiyla eli-nizdeki yazim kilavuzunun hacmini artirmak müm-kündür. Böyle bir tarama faaliyetinde özellikle üni-versitelerin Türk Dili ve Edebiyati bölümlerinde ya-pilan akademik calismalarin katkisi büyük olacaktir. Anilan özelliklerde bir kilavuza ihtiyac duyulursa, isbirligi ile göz doldurucu calismalar yapilabilir.Sunulan bu calismanin yararli olmasini umuyorum.Prof. Dr. Mehmet KANAR