Osmanli Modernlesme Sürecinde Emek Düsüncesi

Emek üzerinden degerlendirilen Osmanlinin modernlesme tecrübesi, üretim örgütlenmesi ve is organizasyonunun dönüstürülmesi ihtiyacinin bir neticesi olarak ortaya cikmis olmakla birlikte Osmanli insaninin varligi algilama ve anlamlandirma bicimi üzerinde de etkili olan bir sürectir. Osmanli aydin zümresinin iktisadi, sosyal ve düsünsel baglamda ortaya koydugu emek yaklasimlari, emek kavramini Osmanli modernlesme sürecinde önemli aktörlerden biri kilmistir. Modern teknolojiyi Osmanli insanin kullanimina sunmaya yönelik bir caba olan modernlesme; bilimsel, rasyonalist, seküler ve insan merkezli düsünüs tarzi ile kapitalist, komersiyalist ve faydaci is ve üretim tarzi gelistirme anlamina geldiginden sanayilesmeye yönelik her caba özü itibariyle modernligi ickindir. Geleneksel yasam tarzinin lisaniyla modern dönemde hayat imkani aramanin ifadesi olan say-u amel, modernlesme sürecinde Osmanli emek tasavvurunu ifade etmek icin kullanilmakla birlikte modernlesme süreci, Osmanli emek dünyasinin kavramlarini form ve icerik olarak dönüstürürken emek pratiklerine de bagimli calisma yönünde ivme kazandirmistir. Degisen üretim örgütlenmesi beraberinde isin yapisina uygun mücadele araclarini da grev tasimistir. Teknolojik ilerleme, iktisadi refah ve sosyal gelisme gibi kavramlarla ic ice olan emek yaklasimlari, Osmanlida ideolojik ayrimlara kaynaklik teskil ederken ayni zamanda din düsüncenin islahina varan bir etki yelpazesine sahiptir. Bu anlamda emek, Osmanli modernlesme tecrübesinde kurucu bir vasfa sahiptir.