Osmanli Imparatorlugu ve Arap Asiretleri 1840 - 1914

Osmanli Imparatorlugunda 19. yüzyildaki reform cabalari icinde merkezi devletin güclendirilmesi temel amaclar arasindaydi. Bu proje baglaminda devletin Arap göcerleriyle iliskisi ayri bir öneme sahipti cünkü Arap eyaletlerinde ve özellikle hudut bölgelerinde devlet otoritesini güclendirmek bu iliskiden geciyordu. M. Talha Cicek, Osmanli Imparatorlugu ve Arap Asiretleri, 1840-1914te uzun 19. yüzyil boyunca, yani Birinci Dünya Savasinin baslangicina kadar bu iliskinin nasil gelistigini gözler önüne seriyor. Merkezi devlet ile asiretler arasindaki iliskinin, devlet emreder, siz yaparsiniz anlayisindan ibaret olmadigini gösteren Cicek, tam tersine karmasik, son derece akiskan ve hic kesilmeyen bir müzakere sürecinin söz konusu oldugunu cok zengin bir arsiv calismasiyla belgeliyor. Ayrica, Osmanli reform caginda asiret toplumlarinin varligini sürdürüp agirligini korumasinin ve merkezi devletle iliskilerinin Ortadoguda daha sonraki dönemler ve günümüz politikasi üzerinde de etkili oldugunu unutmamak gerekiyor. M. Talha Cicekin calismasi, önerdigi yeni perspektifle, alaninda önemli bir boslugu dolduruyor. Genellikle göcerler ile Osmanli Devleti arasindaki iliskinin tek yönlü bir yol oldugu varsayilir Devlet buyurur, asiretler de ya isyan ya da itaat eder. Talha Cicekin kitabi ise gercegin cok daha karmasik ve ilginc oldugunu gösteriyor. Bu kitap, 19. yüzyilda Osmanli devleti ile Arap göcerler arasindaki karmasik ve büyüleyici iliskiyi gözler önüne seren öncü bir calisma. Selim Deringil Kusursuz bir arsiv arastirmasina ve tarihsel gelismelerin eksiksiz bir bicimde kavranmasina dayanan bu örnek calisma, Tanzimat sonrasi Arap göcerlere iliskin Osmanli politikalarina bakista taze bir perspektif sunuyor. M. Sükrü Hanioglu