Osmanli Ilmiyye Mesleginde Istihdam XVI. Yüzyil

Osmanli Devletinde medrese mezunu, kalem ehli ve bilgi sahibi kisiler ilmiyye zümresinin birer mensubu olabilirlerdi. Askeri statüye sahip olarak reayadan halk ayrilirlar, vergiden muhaf olurlar ve istedikleri takdirde tedris, ifta ve kaza olarak üc ana kolda olusturulan ilmiyye bürokrasisinde görev alabilirlerdi. Zümrenin istihdami padisahin verdigi yetkilerle seyhülislam ve kadiaskerler tarafindan payitaht merkezinden yürütülürdü. Kurulan ilmiyye örgütü bürokratik anlamda Islam tarihinin gördügü en büyük ve gelismis teskilatti.Bu calisma özünde Osmanlilar tarafindan kurulup üc kitaya yayilan bürokratik sisteminin ilmiyye ayagini anlama cabasini gütmektedir. Arastirma dönemi olarak da ilmiyye bürokrasisinin klasik özelliklerinin tespitini yapmak amaciyla XVI.yüzyil belirlenmistir.Arastirmada birincil olarak kadiasker ruznamce defterleri veri kaynagi olarak kullanilmistir. Bu defterler, kadiaskerlerin ulemaya iliskin kariyer bilgilerini iceren zengin veri kaynagi drumundadir. Kadi, müderris ve müftülerin atamalari ile Osmanli devrinde bu görevlere gelebilmenin ilk asamasi olan mülazemete kabul kayitlarini icerirler.XVI.yüzyildan günümüze ulasabilen defterler bütüncül olarak sorgulanarak ilmiyye zümresinin istihdam edildigi örgüt ile zümre mensuplarinin mesleki yasamlari, bu arastirmada Rumeli örnekleminde irdelenmeye calisilmistir.