Ortacagdan Günümüze Suruc Ciltli

Urfa tarafindan gelip, Evliya Celebinin sehr-i kadm, hala ülke-i azm, vad-i Surc dedigi Suruc Ovasinin göründügü noktada bir bahar günü günesi arkaniza alip ovayi seyrederseniz, ova uzayip gider; adeta Suruc kazasinin Osmanli dönemindeki bütün topraklarini görürsünüz. Suruc sehir merkezi de dahil ovadaki bütün yerlesim alanlari adeta ayaginizin altinda gibi durur. Ancak bundan tam 372 yil önce buraya ugrayan Evliyanin gördüklerini düsündügünüzde ovada bazi seylerin eksik oldugunu fark edersiniz Dut agaclari ile ipek kozalari ve nar agaclari. Sehir merkezine girdiginizde ise eksikliklerin bunlarla sinirli olmadigi daha fazlasi oldugu görülür. Sehre ruh veren ve kimlik kazandiran tarihi eserlerin yoklugu hemen göze carpar. Gecmisi milattan öncesine kadar uzanan Suruc, tarih boyunca bircok devlete ve medeniyete ev sahipligi yapmistir. Hurri-Mitanni, Aramiler, Asurlular, Persler ve Seleukoslar Hellenistik dönemi sonlarina dogru Suruc, Osrhoene Kralligina bagli bir merkezdir. Roma Imparatorlugu zamaninda diger yerlesim birimi ile birlikte Edessaya aglanmistir. Islam ordulari yukari Mezopotamya bölgesini fethederken, Ebu Ubeyde Iyaz b. Ganem tarafindan Roma Imparatorlugundan alinmistir. Abbasiler, Hamdaniler, Selcuklular, Haclilar, Artuklular, Zengiler, Eyyubiler ve daha niceleri Mogollar da eksik kalmadi, ugradilar ve sehri yagmaladilar. Diger sehirlerin aksine Hülaguya direnmis bu da sehir halkinin tamaminin öldürülmesine ve sehrin tahrip olmasiyla sonuclanmistir. Bu sirada Suruc tarih boyunca yasadiginin en kötüsünü yasamis ve Ortacagin meshur sehri bu tarihten sonra bir daha toparlanamamistir. 1516da Suruc Halebe bagli bütün kale ve sehirler ile birlikte Osmanli Imparatorluguna katilmis ve Birecik sancaginin bir nahiyesi oldu. Osmanli Imparatorlugunun son döneminde, Urfa sancagina bagli bir kaza durumunda olan Suruc, Cumhuriyetten sonra ilce merkezi haline getirilmistir.