Müsahedat

1890-1891 yillarinda Tercüman-i Hakikatte yayimlanip daha sonra kitap olarak basilan Müsahedat, Türk ve dünya klasiklerinden cok ayri bir teknikle yazilan ve bu yönüyle, Ahmet Mithat Efendinin diger eserlerinden oldukca farkli bir tarz gösteren bir romandir. Ahmet Mithat, Müsahedatta hem bir anlatici hem de kahramanlardan biridir. Ayrica romanin okuyuculari da olan diger kahramanlar, anlatici gibi kurguya zaman zaman müdahale ederler. Müsahedatin edebiyat tarihimizin ilk naturalist roman denemesi oldugu düsünülecek olursa önemi daha da ziyadesiyle anlasilacaktir. ... Muhabbetin bu türlüsünde iki taraf icin de hicbir tehlike, hicbir zarar olmayacagi gibi taraflarin ikisi icin de selamete ermeye vesiledir. Kari kocalik aleminde dirlik, düzenlik denilen sey de muhabbetin bu türlüsüyle garantiye alinmis olur. Kadinlar, Sevip varma derler. Haklari da vardir. Öyle cildirasiya muhabbetlerle baslayan evliliklerin devami pek az görülmektedir. Gerci bizde birbirine asik olarak evlenmek pek yaygin degilse de kadinlarimizin dikkatli nazarlari daha cok nadir örneklere cevrildiginden, bu hikmet dolu sözü söylemislerdir. Avrupadaysa Sana taparim, senin icin ölürüm, ömrümü senin yolunda harcayacagim gibi sözlerle askla gerceklestirilen evlilikler pek coktur. Ancak bunlarin da büyük bir kismi, balayinin sona ermesiyle birlikte tadini kaybediyor ve kari da koca da kendilerine baska gönül eglenceleri bulmaya kalkisiyorlar.