Messai Felsefede Ahlaki Determinizm ve Özgürlük

Klasik özgürlük tartismalarinin merkezinde yer alan en önemli kavramlar, irade ve tercih kavramlaridir. Bu kavramlar, nedensellik ve kader gibi belirlenmislik ifade eden terimlerle birlikte ele alinmalidir. Nitekim Islam düsüncesinde Messaler olarak adlandirilan filozoflarin bir yandan Aristotelesci ahlak teorisini, bir yandan da Yeni Platoncu metafizigi ihtiva eden görüsleri özgür eylem-belirlenmis evren ikilemini yansitmaktadir.Bu kitapta, öncelikle irad eylemin yapisi ve eylemi meydana getiren sürecler etrafinda Messa filozoflarin görüsleri ele alinmistir. Klasik tabirle ayalti alemde insandan baska tercih, özgür irade ve sorumluluk taninabilen varlik bulunmadigindan, bu önemli farki tespit edebilmek adina özellikle Aristotelesin hareket ve eyleme dair görüslerinin tevarüs edilisi incelenmistir. Bununla birlikte, insanin akil sahibi bir varlik olup bu özelligini eylemlerine uygulamasi, ona irad özgürlük atfetmek adina tek basina yeterli degildir. Bu acidan filozoflarin nedensellik ve kader görüsleri ile insanin eylemlerindeki imkanin bagdasip bagdasmadigi incelenmistir. Sonuclar bagdasircilik, bagdasmazcilik, determinizm ve indeterminizm gibi terimler araciligiyla degerlendirilerek güncel görüslerle baglantili olarak aciklanmistir.