Kuran-i Kerimin Kisa Tarihi ve Lügatcesi

Ahmed Cevdet Pasanin iki risalesinden meydana gelen bu eserdeki risaleden ilki Pasanin Arapca olarak kaleme aldigi Hülasatül-beyan fi telfil-Kuran adini tasiyan muhtasar Kuran tarihidir. 13031885 yilinda yayimlanmis bu muhtasar risalede Kuran-i Kerimin nüzlü ve yaziya gecirilis süreci, vahiy katipleri, sahabe arasindaki kurra ve mertebeleri, Kuranin cemedilmesi, kiraat ihtilaflari ve kaynaklari, Hz. Osman tarafindan Kuranin ikinci kez cemedilmesi ve neticesinde yazilan mushafin cogaltmasindaki hadiseler, Abdullah b. Mesdun muhalefeti, Hz. Hafsanin mushafinin akibeti, ayet ve srelerin tertibi gibi meseleleri ele almaktadir.Ahmed Cevdet Pasa, Iste bunlar benden bu eseri telif etmemi rica edenlerin rizasi icin bir araya getirdiklerimin sonu ifadeleriyle bitirdigi risalesini, 13031885 yilinda Kisas-i Enbiya isimli eserinin altinci cüzünü yazdigi siralarda Temyiz Mahkemesi birinci baskani Riza Beyin ricasi üzerine kaleme almistir.Ikinci risale Lahika-i Serfe yani Kuran-i Kerim Lügatcesi. Cevdet Pasa, Türkceye tercümesi mümkün olmayan ve Kuran-i Kerimde cok defa gecen lafizlari aciklamak ve bu alanda mevcut ihtiyaci gidermek icin Lahika-i Serfe isminde bir lügat kaleme almistir. Lahika-i Serfede bazen lafizlarin lügav manasi aciklanmis, bazen de istilah manasina yer verilmistir. Izaha kavusturulan kelimeler yer yer ayetlerle desteklenmis, yer yer de ulemanin konu hakkinda serdettigi görüslere yer verilmistir.Lahika-i Serfede dikkat cekici hususlardan birisi; Cevdet Pasanin istilahlara dair yaptigi özgün izahlaridir. Cevdet Pasa, Kuran-i Kerimin icazini da dikkate alarak lafizlardaki mükemmellige atif yapip, Kuran-i Azimüssanin Allah lafzi oldugunu ve beser tarafindan misli getirilemeyecegini ifade etmekte, bu itibarla kelimelerin özgünlügüne ayrica vurgu yapmaktadir. Onun bu izahlarindan kendisinin itikad ve kelam mevzulara dair vukufiyeti acikca anlasilmaktadir.