Kitab-i Dede Korkut ve Bulanik Mantik

Kamal Abdulla ve Rafik Aliyev tarafindan yazilan bu eserde ilk defa bulanik mantigin ilkeleri bir halk destanina uygulanmistir. Bulanik mantik, Aristotelesin formel mantigina bir cevap gibi ortaya cikmistir. Aristoteles, kendi hayat tecrübesinden hareketle itirazlari kabul etmeyen kesin bir tavirla söyle demistir Bir insan ya ölüdür ya diridir. Ona göre baska secenek yoktu. Sadece Platon bu boslukta ücüncü bir ihtimalin oldugunu göstermeye tesebbüs etti. Ancak onun fikri hic kimseye cekici gelmedi. 1920lerde, Polonyali bilim adami Jan Lukasiewicz, bu karsit kutuplar arasinda üc degerli mantik teklifini ileri sürdü. Ancak bu fikir genis capta kabul görmedi. Daha sonra Macar asilli Amerikali alim Fon Neymanin iki kutuplu mantik zincirine getirdigi belki ilavesi ortaya atildi. Aristodan sonraki bu eklemeler gözden kacmasa da ciddi ve tutarli bir sekilde devam edemedi. Kutuplar arasinda hala büyük bir bosluk hissedilmekteydi. Nihayet, 1965 yilinda Lütfi Zade kesilmez kirilmaz deger mantigi teorisini gelistirdi ve dogru ve yanlis kutuplari arasinda sonsuz sayida ihtimaller oldugu fikrini ortaya atti. Bu kitabin yazilmasinin yani Kitab-i Dede Korkut gibi halkin kadim tarihini, onun düsünce tarzini ortaya koyan bir destana bulanik mantigin uygulanmasinin, büyük bilim adami Lütfi Zadenin bu hayalinin gerceklesmesine kücük bir katki olmasi umulur. Böyle bir baslangic, tarihimiz boyunca kendini gösteren diger edeb ve kültürel metinlerde gizli veya acik olarak var olan bulaniklik örneklerini ortaya cikarmak icin bir itici güc olabilir.