Irfan Sofralari

17. asrin en büyük sf sairlerinden olan Niyaz-i Misrnin Mevaidül-irfani Irfan Sofralari onun sair yönünü besleyen kaynaklarin, takip ettigi tasavvuf anlayisin, yasadigi dönemdeki sosyal ve siyasal iliskilerin tespiti icin müstesna bir eserdir. Nispeten otobiyografik tarzda kaleme alinan calisma, Niyaz-i Misrnin cocukluk hayatindan sürgündeki yillarina degin yasadigi bircok anekdotu icinde barindirir. Böylece onun müritlikten seyhlige, ümmlikten sairlige gecis süreci ve düsünce yapisindaki degisim izleri takip edilebilmektedir. Zira eserde kaleme alinan ilk sofralar ile son sofralar mukayese edildiginde neredeyse iki farkli Niyaz-i Misr profili ile karsilasmak mümkündür. Niyaz-i Misrnin Ibnül-Arab ve Sadreddin Konevnin izinden giderek Ekber gelenegi sürdürdügü görülmektedir. Nitekim kitabin büyük cogunlugu cem, fark, cemin cemi, vahdet-i vücd, ulhiyet mertebesindeki felekler ve küll devrelerin sretleri, urc-nüzl nazariyesi, vahdet-kesret iliskisi gibi bahislerin ele alinmasindan mütesekkildir. Ayni zamanda Halvetiyye tarikatinin Ahmediyye kolunun Misriyye subesinin kurucusu olan Misr, tasavvufun nazar boyutuyla istigal eden bir tarikat seyhi olmasi hasebiyle tarikatlarin tasavvuf ilminin nazar yönünün gerilemesine sebebiyet verdigi yönündeki elestirilere de cevap niteligi tasir