Ibn Sina Mantiginda Modalite

Elinizdeki bu calisma, Ibn Snanin zorunluluk, imkan, imkansizlik gibi modal kavramlara, bunlari iceren modal önermelere ve nihayet modal kiyaslara iliskin görüslerini elestirel bir tarzda incelemeyi amaclamaktadir. Bunu yaparken Ibn Snanin görüsleri kendinden önceki mantikcilarin, özellikle Aristoteles, sarihleri ve Farabnin görüsleri ile mümkün oldugunca karsilastirilarak Ibn Sna mantiginin kaynaklari ve gelenek icindeki yeri tespit edilmeye calisilmistir. Calismamiz, Ibn Sna mantiginin temel cizgilerini ve Ibn Snanin icinde yetistigi Aristotelesci gelenege bakisini ele alan bir Giris ile iki bölüm ve Sonuctan olusmaktadir. Modal önerme konusuna ayrilan birinci bölüm, modal kavramlar olarak yalinlik, zorunluluk ve imkan ile bunlardan türetilen önermeleri ele almaktadir. Önermeler arasi iliskiler ve kiyas konusundaki tartismalar mantiksal temellerini büyük ölcüde modal kavramlar ve önermelerin farkli yorumlarinda buldugundan birinci bölümde Ibn Snanin görüsleri ve bu görüslerin temelleri ve öncelleri ayrintili bir sekilde incelenecektir. Modal cikarimlara ayrilan ikinci bölümde ise ilk olarak dogrudan cikarimlar, yani celiski, döndürme gibi modal önermeler arasi iliskiler ele alinacak ve ardindan modal kiyas konusuna gecilecektir. Bu konuda özellikle Ibn Snanin gecerli kabul ettigi modlar üzerinde durularak bunlarin Aristoteles sistemi ile karsilastirmasi yapilacaktir. Arastirma sonuclarini verecegimiz Sonuc bölümü ile calisma sona erecektir. Islam felsefe ve bilim geleneginin klasik ve klasik sonrasi dönemlerinde modal mantik alaninda yapilan calismalar henüz yeterince incelenmis degildir. Bu arastirmanin, böyle bir eksikligin telafi edilmesi yolunda mütevazi bir adim olmasi en önemli hedefimizdir.