Hadisciler ve Celiski

Farkli alanlarda pek cok kitap telif eden ansiklopedik yazarlarin eserlerinin önemli bir kisminda, konularin hakkiyla ele alinmamasi, celiskilerin bulunmasi oldukca rastlanan bir durumdur. Özellikle hadis alaninda öne cikmis ve ahlak alaninda da onlarca eser yazmis müelliflerin kitaplarina baktigimizda buna daha fazla sahit oluruz. Calismalarinin bir bölümünde hadis ilminin kurallari, rivayetlerin degerlendirilmesinde gözetilmesi gereken prensipler gibi temel hususlari zikreden ve bunlari uygulayan müelliflerin, baska calismalarinda farkli bir yaklasimla okuyucunun karsisina ciktiklari, zikrettikleri ya da uyguladiklari kaideleri kendilerinin terk ettigi görülür. Yaklasim acisindan iki gruptaki eserler degerlendirildiginde, yazarlarinin ayniligi disinda, neredeyse hicbir benzerlik arz etmedikleri müsahede edilir. Bazen öyle olur ki, Ayni isimde iki farkli müellifle mi karsi karsiyayiz süphesi bile zihinlerde uyanabilir. Elinizdeki calismada söz konusu tabloyu belirginlestirmek ve bunun nedenleri üzerinde durmak icin iki ansiklopedik müellifin hadisciligi ele alinmaktadir. Sünen-i Kubra yazari olan ve Safi mezhebinin dayandigi delilleri kaleme alan kisi olarak bilinen Beyhak ile mevzu hadis uzmanligi dendiginde öne cikan ilk isim olan Ibnul-Cevz, eserlerinde sergiledikleri farkli yaklasimlariyla okuyucuya sunulmakta, rivayetleri bazi yerlerde birtakim kriterlerle tahlile tabi tutarken baska yerlerde bu kriterleri uygulamayarak celiskiye düstükleri gösterilmektedir. Ibnul-Cevznin Beyhaknin rivayet ettigi 260 hadisi mevzu saymis olmasi ise celiskinin ötesinde, elestirenle elestirilenin birlikteligine dönüsmektedir. Ele aldigi konu itibariyla klasik eser okumalarinda farkli bir pencere acacagi ümit edilen bu kitap, zengin icerigiyle ilahiyat alaninda calisanlara önemli bilgiler sunmaktadir.