Gönülsüz Köktendinci

Elif Safakin TanitimiylaDogu da Bati da, bir düzlemden bakinca, hayal kurgulardir, kallavi genellemeler. Zihnimizde olup biten, zihnimizle sinirlanan iki yapi.Sorsan tam olarak nerede baslar Bati, nerede sona erer Dogu, kimse sabit ve somut bir harita veremez. Yüzyillar icinde ne cok degismistir aslinda algilar. Ic ice gecmistir aslinda ben ile Öteki. Batinin icindeki Dogu, Dogunun kalbinde atan Bati... Bilhassa Türkiye gibi her ikisini de bünyesinde barindiran bir cografyadan bakinca bu meselelere. Ama gene de nedense israrla mekanik bicimde kullaniriz bu kategorik ayrimlari. Hayal de olsa kurgu da, son tahlilde hayallere inanmadigimizi kim söyleyebilir Tam tersine olgulardan ziyade hayallere kapilmaya, inanmaya, hatta bagimli olmaya meyyal degil miyizMohsin Hamidin kaleminden Gönülsüz Köktendinci piyasaya ciktigi ilk günden itibaren epey ses getirdi, yanki uyandirdi dünya basininda. Istemeye istemeye köktendinci olan bir genc adamin hikayesi. Istemeye istemeye ne demek Köktendinci ne demek Bu kavramlari da acmayi ihmal etmiyor yazar. Kahramani Cengiz, Amerikaya okumaya giden yetenekli, zeki, piril piril Pakistanli bir genc. Princeton Üniversitesi Isletme Bölümünden mezun olur. Sinifinin birincisi, okulun en iyisidir. Toplumdaki seckinler arasina katilir. Tüm dünyadan kendisi gibi yetenekli, gelecek vadeden gencler Amerikaya gelerek, Amerikan rüyasina bir an evvel dahil olabilmek icin canla basla calisirlar. O da hirsli, azimlidir. Ve cok cok az sayida isletme mezununun girebilecegi, hatta hayal edebilecegi prestijli bir Amerikan firmasinda muhtesem bir is edinir. Artik senede seksen bin dolar kazanmakta, business class ucmakta, son derece sik giyinmektedir. Bundan sonra tek yapmasi gereken, kendini kapitalizmin ritmine uydurmak, devamli calismak, paralanmak ve yükselmektir. Bir Amerikali genc kadina asik olmasi onun Amerikanlasmasini önce kolaylastirir, ancak hikaye ilerledikce beklenmedik bicimde zorlastirir.Mohsin Hamid bu secilmis, sürüden ayrilmis, fazlasiyla Amerikanlasmis Pakistanli gencin nasil olup da 11 Eylül sonrasi kendi icinde derin bir kimlik bölünmesi yasadigini, etrafindaki herkesten ve her seyden sogudugunu, tepkisel ve kindar oldugunu ve son tahlilde Amerikayi terk edip Pakistana dönmeyi sectigini anlatiyor kitabinda. Hem de alabildigine ciplak bir dil ve sert bir üslupla. Isin carpici yani, anlatilan hikaye ile yazarin kendi yasam öyküsü arasindaki paralellikler. Mohsin Hamid de Princeton mezunu. O da Amerikada okumaya ve calismaya hak kazanan parlak Ücüncü Dünyalilardan biri iken, 11 Eylülden sonra ülkeyi terk ediyor. Ancak bir fark var Yazar, kahramani Cengiz gibi Pakistana dönmek yerine Londraya yerlesmeyi seciyor.Bati ile Dogu arasindaki hayal ve hakiki gerilim ve uyumlari, bu ikisinin arasinda mekik dokuyan bireyin trajedisini anlatmak nicedir edebiyatcilari heyecanlandiran bir proje. Ancak bu cetrefil konuyu cok az romanci Pakistan asilli Mohsin Hamid gibi sakinmadan, dosdogru yapabilirdi herhalde. Bu kitabi okumak lazim. Tartismak lazim. Elestirmek ve anlamak lazim ki Bati ile Dogu arasindaki hayal sinirlari samimiyetle sorgulayabilelim. Eger arada birikmis tepkilerin, kirginliklarin ve kizginliklarin azalmasini istiyorsak, eger gönüllü ya da gönülsüz Bati karsiti ya da Islam karsiti kati tepkiseller yetissin istemiyorsak, eger bu sagirligin yerini hakiki bir kültürel olgunluk ve medeniyetler arasi diyalog alsin istiyorsak, ise evvela araftaki bireyin hayal kirikliklarini anlamaktan baslamak lazim.