Gönüllü

Ahmet Mithat Efendi, Gönüllü romaninda Müslüman Osmanli genci olan Recep Kösonun, Hristiyan kizi Filomenee olan askini anlatiyor. Bu aska Filomenein babasi din farki ve kizinin onun tek varisi olmasi nedeniyle engel oluyor. Uzun müddet kizini saklayan Sonkur Yankos, yaptiklarina ragmen kizinin Recepten hamile oldugunu bilmez bir halde beyhude bir engele kalkistiginin farkinda degildir. Yillar boyu ayri kaldiklarinda Recep Köso o dönem Osmanli ve Yunan arasindan gerceklesen savasa gönüllü asker olarak katilir. Istila edilen köylerden birinde eski aski ve oglunun annesi olan Filomene ile yeniden bir araya gelir. Cok önceden gerceklesmesi gereken izdivac ve mutlu son burada gerceklesecek midir Insan kismi bazi cihetlerden koyuna pek benzer. Sürüdeki koyunlarin yalniz birisi bir tarafa teveccüh ettigi halde diger birkacinin ona uymasi ve nihayet hepsinin o yola düzülmesi bu mübarek hayvanin tabiatinda yerlestigi gibi bu istidat bir hayli derecelere kadar insanda da vardir. Ask olsun demeli o adama ki irfan ve hikmetiyle medeniyet ve insaniyet aleminde seyir ve seferi selamet cihetine müteveccih olur. Bu yolda kendi türüne edecegi hizmet ne büyük ve güzel bir hizmettir.