Gazali ve Henri Bergson Felsefesinde Sezgi

Islam düsüncesinde bir sufi, bir kelamci, bir mantikci ve ayni zamanda önemli bir felsefe tenkitcisi olan Gazali ile Cagdas Fransiz filozofu Henri Bergsonun sezgi konusundaki fikirleri Gazalide ilahi cercevede, Henri Bergsonda metafiziksel boyutta anlasilir hale getirilmeye calisilmaktadir. Gazali tüm konulari ele alis tarzinda oldugu gibi, sistemciligini ve orijinalligini sezgi konusunu ele alisiyla da göstermistir. Gazali sezgi metodunu cok cesitli boyutlariyla aciklamis sezginin tanim ve izahindan, tasavvuf ve bilgide sezginin önemine degin Tanrisal boyutta dikkat cekmistir.Cagdas Fransiz filozofu Henri Bergson ise felsefesinin cikis noktasi olan sezgi metodunu yasam ve süre konusu icerinde etraflica ele almis ve bu düsünceyi bilimsel bilgiyi de bir kenara atmadan yasam felsefesinde metafiziksel boyutta anlasilir hale getirmeyi hedeflemistir. Bu hedef ekseninde, sezgi metodunun anlasilmasi icin Henri Bergsonun bilim-metafizik, zaman-süre, zeka-sezgi ve madde- yasam düalitelerinden hareket edilmistir.Bu kitapta Gazali ve Henri Bergsonun bu konu icindeki yerlerini belirlemek ve her iki filozofun da fikri etkilerini ortaya cikarmaktir. Her iki önemli filozofunda tüm düsünceleri bu konular cercevesinde ele alinmis ve sezginin kapsayiciligi noktasinda önemine vurgu yapilmistir.Bu calismada, bilimin, zekanin, aklin, deneyin, maddi hayat üzerinde basarilar elde edebilecegi ancak degeri ve siniri bakimindan yasam söz konusu oldugunda tek baslarina yeterli olamayacagi, bu noktada da hayati anlamak icin metod olarak sezginin de esas alinmasi gerektigi sonucuna ulasilmistir. Bu konuya özellikle Islam ve Bati karsilastirilmasi odakli, felsef ve teolojik boyutlu yaklasilmaya calisilmistir. Bu yönüyle calisma daha cok sezgi konusunun bir sentezi niteligi tasimaktadir.