Filozoflarin Maksatlari

Ma idül-felaife, Gazzalnin calismalarinin fikih ve kelamdan sonra ücüncü safhasini olusturanfelsefeye dair ilk eseridir. Filozoflarin tutarsizliklarini ortaya koymak üzere bu alanda cesitli eserler yazmayiplanlayan müellif, ilkin onlarin amaclarinin belirtilmesinin faydali olacagini düsünüp Ibn Sna felsefesininklasik mantik, tabiyyat ve ilahiyyat modeline uyarak ve daha cok onun eserlerinden özetler yaparak 4871094 yilinda bu kitabi kaleme almistir. Yazildigi günden beri büyük ilgiye mazhar olan, Türk ve dünyakütüphanelerinde on civarinda yazma nüshasi bulunan eserin erken dönemde Latinceye ve Ibranceyetercümeleri yapilmistir.Gazzal, bu kitapta Islam dünyasinda felsef gelenekte bir mihenk tasi olan Filozoflarin Tutarizligikitabina bir giris yapmistir. Kitaplari okundukca Gazzalnin felsefeyi neden bitirmekle itham edilmisoldugunu anlamanin zor olacagi aciktir. Kendisi, elestirecegi filozoflarin görüslerini bile alabildigine tarafsizbir anlatimla aktarirken felsef düsünmenin hakkini yeterince verdigini göstermektedir. O sonuna kadarfelsefe yapmis ve ancak ondan sonra felsefecilerin tutarsizliklarina hükmedebilmistir. Belki bununla, herdönem filozoflarin yanlisligina hükmedebilmek icin sonuna kadar felsefeyle ugrasmak gerektigi mesajinibile vermis oldugu düsünülebilir. Aslinda Filozoflarin Maatlarinda bir bakima anlasilmasinin ne kadarzor oldugu herkesce kabul edilen Yunan felsefesini, üstelik araya hicbir sekilde kendi görüslerini bilesokmadan sadece aktarmakla yetinmektedir. Bununla adeta yüksek bir felsefi düsünce performansiningösterisini yapiyor gibidir. Kuskusuz eserin, gerek Gazzalnin kendi düsünce seyrini anlamak, gerekse Islamfelsefesindeki bir kirilma anini hakkiyla degerlendirebilmek acisindan büyük bir önemi vardir.