Erzurumlu Mustafa Darir Efendi - Yüz Hadis Yüz Hikaye

Yüz Hadis Yüz Hikaye Türkce yazilan ilk hadis kitabidir. Arapca bir hadis derlemesinden tercüme edilmistir. Muallim Cevdetin Türkcenin en eski abidelerindendir. dedigi Yüz Hadis ve Yüz Hikayenin cesitli kütüphanelerde bulunan yirmi kadar nüshasinin hicbirinde müellif ismi yer almamaktadir. Eserin dili, üslubu; özellikle giris bölümü müellifin diger eserleriyle ayni özelliklere sahip olmasi sebebiyle Erzurumlu Mustafa Darr Efendiye isnat edilmektedir. Müellif, eseri icin kisa metinli hadisleri ve serbest tercüme usulünü tercih etmistir. Ceviriler tercüme degil tefsir mahiyetindedir.Kaynaklarda hayatina dair etrafli bir bilgi bulunamayan Mustafa Darr Efendi, 14. yüzyilin ikinci yarisinda eser vermis, anadan dogma kör demek olan Darr mahlasini almistir. Anadan dogma kör olan birisinin bu eserleri nasil meydana getirebileceginin insanlarin aklina gelecegini düsünmüs olmalidir ki Siyer-i Nebinin girisinde gözsüz kisinin hafizasi kuvvetli olur demek ihtiyaci duymustur. 1377de, o zamanlar Memlüklerin hakim oldugu Misira gittigini yazan Mustafa Darr Efendi, Türkce konusulan sarayda Melik Mansur Ali b. Saban b. Hüseyinin nezdinde bes yil cesitli gazavatlardan anlatmis; Melikin gel Gözsüz, bana bir Sret söyle diyerek kendisinden bir Siyer kitabi istemesi üzerine Ebul-Hasan Ahmed b. Abdullah el-Bekrnin Arapca Siyerini 1388de Türkceye tercüme etmis, alti cilt hacminde bir eser meydana getirmistir.Yüz Hadis Yüz Hikaye hazirlanirken Muallim Cevdet nüshasini esas almakla birlikte yer yer diger nüshalara da müracaat edilmistir. Yüz Hadis Yüz Hikaye icerigiyle oldugu kadar Türkcenin söz varligi bakimindan da yasayan bir eserdir.