El - Mutavvel

Islam düsünce dünyasinin zirve sahsiyetlerinden olan Teftazan Islam ilimlerin bircok alaninda cok büyükeserler vermis olup belagat alaninda da zirveyi tutmus; Sekkak ve Kazvn ile beraber Abdülkahir el-Cürcanve Zemahser sonrasi belagat düsüncesini büyük oranda etkilemis ve bu alanda cok kiymetli eserler vermistir.Teftazannin belagat ilmine dair üc eseri olup bunlarin ilki halihazirda tercüme edilen ve el-Mutavvel diyebilinen eseridir. Digerleri ise el-Mutavveli ihtisar ettigi Muhtasarul-Mean ve Sekkaknin el-Miftahininbelagatle ilgili bölümüne yazdigi serhtir. Teftazan el-Mutavvelin yazimina yirmi yasinda baslamis, yirmialtiyasinda bitirmistir. Cok erken bir dönemde yazilmis olmasina ragmen bu eser üzerine bircok hasiye ve sondönem itibariyle de serhler yazilmis, özellikle de Osmanli medreselerinde belagate dair üst düzeyde okutulaneserlerin en basinda gelmistir. el-Mutavvel memzuc bir serh olup et-Telhs üzerine yazilan serhlerin en güzeliolarak tavsif edilmektedir. Rivayete göre Timur, kiymetinden dolayi bu kitabi Herat kalesinin kapisinaasmistir. el-Mutavvel sonrasi belagat alanindayazilan serh, hasiye ve talik tarzindaki eserler de -hepsiolmamakla birliktecogunlukla Seyyid Serif Cürcannin el-Miftah serhi olan el-Misbahi ve Adudüddnel-cnin el-Miftahin bir muhtasari olan el-Fevaidül-iyasiyyesi ile Teftazannin el-Mutavveli etrafindadönmüstür.