Devletin Yahudileri ve Öteki Yahudi

Rifat N. Balinin, Türkiye Yahudilerinin yakin dönem tarihine iliskin ayrintili arastirmalari, ayni zamanda Cumhuriyet döneminin sosyal ve siyasal yapisina isik tutuyor. Devletin Yahudileri ve Öteki Yahudi, bu tarihten degisik kesitleri ele aliyor. Cumhuriyetin ilk döneminden bes Yahudi seckininin biyografisi Hukukcu Gad Franko, Ittihatci Emniyet Amiri Samuel Izisel, Roma Hukuku Ordinaryüs Profesörü Mison Ventura, DPnin ilk gayrimüslim milletvekili avukat Salamon Adato ve Tek Parti döneminin bagimsiz milletvekili Prof. Dr. Samuel Abrevaya... Yirmi kura gayrimüslim ihtiyatlar olayi... 1933te Türkiyeye gelen Yahudi asilli Alman bilim adamlarina yönelik tepkiler... Urfa Yahudilerinin bu sehirdeki son yillari... Ikinci Dünya Savasi yillarinda Nazi Soykirimindan kacarak Ingiliz mandasi altindaki Filistine gitmeye cabalayan Yahudi mültecileri tasiyan gemilerin dramatik öyküleri... 20. yüzyilin basinda Istanbulun fuhus aleminde Yahudilerin etkinligi; ve son yillarda cok tartisilan Sabetaycilik konusu... Devletin Yahudileri her ne kadar kendilerini Musa dinine mensup birer Türk vatandasi olarak kabul etmis ve kamusal alanda bunun gerektirdigi sekilde davranmislarsa da, yasamlarinin bir noktasinda hizmet vermek icin canlarini feda etmeye hazir olduklari Devleti temsil eden entelektüel ve siyasi elitlerin kendilerini, aynen Osmanli Devletinde oldugu gibi, birer gayrimüslim olarak algilamaya devam ettiklerini ve salt gayrimüslim olmalarindan ötürü de ayrimci davranislara maruz kaldiklarini idrak edeceklerdir.RIFAT N. BALI