Cözdüm Dünyanin Bütün Müskillerini

Cözdüm Dünyanin Bütün Müskillerini, Seyh Azeri-i Tusinin Cevahirul-Esrar adli eserinin dördüncü bölümünün Türkceye cevirisi olup, sairi bilinen ve bilinmeyen meshur kaside, gazel, kita, mesnevi ve rubailerde anlasilmasinda güclük olan beyitlerin izahlarini, bazi muamma ve bilmecelerin aciklamalarini icermektedir.Seyh Azeri yazdigi siirlerle kisa sürede sehzade saraylarinda itibar kazanip önemli sairlerden olmasina ragmen, dünya isleri ile pek ilgilenmemis, daha cok ibadete yönelmis, bir müddet sonra da dervislik yoluna adim atmistir. Hocasi Seyh Muhyiddnin ölümünden sonra da dönemin ariflerinden olan Sah Nimetullah-i Velden dersler almis ve ona intisap etmistir.Dört bölümden olusan ve Fars edebiyatinin edeb metin serhi türünde önemli bir yere sahip olan Cevahirul-Esrarin dördüncü ve en genis bölümünü farkli sairlere ait yüzü askin beytin serhi olusturmaktadir ve sairlerin sözlerindeki zorluklari aciklayan on bölümden meydana gelmektedir. Müellif önce beyti aktarmis, ardindan da beyitte aciklanmasi gereken kelimelerin lugat manasini verip, beyit icerisinde ki anlamini aciklamistir. Arapca metinlerin de bulundugu eserde, serh edilen beyitlere uygun ayet ve hadislerden de alinti yapilmistir.Beyit icerisinde kullanilan edebi sanatlara dikkat cekerek, beyitte peygamber veya mübarek zatlara telmih yapilmis, onlara ait kissalar bazen uzun uzadiya bazen kisaca anlatilmistir. Aciklanan beyitlerde o dönemin geleneklerini andiran söz ya da kelime olursa o gelenekler üzerinde durulmustur. Müellif zaman zaman okuyucuya astronomi, cografya, tarih... gibi ansiklopedik bilgiler de vermistir.Cözdüm Dünyanin Bütün Müskillerini, 14. yüzyilda yasamis Iranli sair, arif ve sarih Seyh Azerinin siir ve sairlige dair degerlendirmelerini ve yazildigi dönemde siir üzerine farkli görüsleri ihtiva etmesi, ayni zamanda Fars edebiyatinda serh geleneginin örneklerinden olmasi bakimindan önemli bir eser olarak Büyüyenay kitapligina katiliyor.